Kobiety chorują na nią dziewięć razy częściej niż mężczyźni. Światowy Dzień Tarczycy

Światowy Dzień Tarczycy jest obchodzony 25 maja.

Tarczyca – gruczoł w kształcie motyla

Ten niewielki, bo ważący ok. 30 gramów gruczoł, kształtem przypominający motyla, wpływa na większość procesów metabolicznych zachodzących w ludzkim organizmie. Wydzielane przez tarczycę tyroksyna i trijodotyronina kontrolują oraz regulują wiele procesów zachodzących w organizmie. Hormony te odpowiadają m.in. za prawidłową pracę mózgu. Mają udział w przemianach węglowodanów, tłuszczów, białek oraz witamin. Zaburzenia pracy tarczycy powodują nieprawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego, mięśnia sercowego i nerek, a także prawidłowy rozwój mózgu dziecka do trzeciego roku życia. Kiedy tarczyca choruje, zaburzone jest funkcjonowanie prawie całego organizmu.

O nieprawidłowym funkcjonowaniu tarczycy Dorota Kulka rozmawiała z dr n. med. Grzegorzem Szymczakiem, specjalistą położnictwa i ginekologii, endokrynologii ginekologicznej i rozrodczości ze spółki Copernicus.

Jakie są najczęstsze nieprawidłowości w funkcjonowaniu tarczycy?

– Objawy mogą być związane z zaburzeniami czynności tarczycy (nadczynność lub niedoczynność tarczycy), z powiększeniem tarczycy (wole). Mogą być też skutkiem chorób autoimmunologicznych jak choroba Hashimoto czy Graves-Basedowa. Do najczęstszych nieprawidłowości należą guzki. W większości przypadków są to zmiany niezagrażające zdrowiu i życiu. Czasem jednak w niekontrolowany sposób produkują hormony tarczycy w nadmiarze, powodując nadczynność. Jeśli są naprawdę duże, powiększają tarczycę, powodując uczucie duszności, ucisku i trudności w oddychaniu. Zdarza się też, że przybierają postać złośliwych nowotworów.

Jakie są objawy nadczynności?

– Nadczynność tarczycy to stan, w którym gruczoł produkuje zbyt dużo hormonów (T3 i T4). Dzieje się tak, kiedy mamy do czynienia z guzkami lub zapaleniem tarczycy typu Graves-Basedowa. Nadczynność najczęściej objawia się nadpobudliwością, spadkiem masy ciała, przyspieszonym biciem serca, drżeniem rąk, uczuciem gorąca, nadmierną potliwością, zwiększonym apetytem z równoczesną utratą masy ciała (biegunki) i osłabieniem mięśni. Gdy chorobę powoduje zapalenie gruczołu typu Graves-Basedowa dodatkowo mogą pojawić się: wytrzeszcz (jako objaw znamienny), ból i podrażnienie oczu, a nawet zaburzenia wzroku.

A czym jest niedoczynność i jakie są symptomy?

– Niedoczynność tarczycy występuje, kiedy tarczyca nie jest w stanie produkować wystarczającej dla organizmu ilości hormonów. Może wynikać z przedawkowania leków stosowanych w nadczynności. Najczęściej powodem zaburzeń jest choroba Hashimoto (limfocytarne zapalenie tarczycy o podłoży autoimmunologicznym). Przyczyną bywa też usunięcie gruczołu, rzadziej niedobór jodu lub wrodzone nieprawidłowości tarczycy. Zbyt niski poziom hormonów tarczycy prowadzi do spowolnienia procesów życiowych zachodzących w organizmie. Najbardziej widocznym objawem jest przyrost masy ciała. Chore osoby skarżą się też na: stałe uczucie zimna, wysuszenie skóry, łamliwość i wypadanie włosów, obrzęki różnych części ciała, trudności w koncentracji, zmęczenie, senność, chrypkę, bóle mięśni i stawów. U kobiet występują zaburzenia w miesiączkowaniu, problemy z zajściem w ciążę, a mężczyźni cierpią na impotencję.

Jak leczyć chory gruczoł?

– Leczenie i rozpoznanie chorób tarczycy jest stosunkowo długim i trudnym procesem. Przede wszystkim endokrynolog powinien zbadać pacjenta manualnie. Następnie należy wykonać specjalistyczne badania krwi określające stężenie hormonów we krwi, czyli T3 i T4, a także TSH. W zależności od wyników można jeszcze wykonać USG tarczycy oraz zbadać obecność we krwi przeciwciał przeciwtarczycowych. W przypadku guzków wskazane jest wykonanie biopsji oraz scyntygrafii, czyli badania jodochwytności. Odpowiednio zdiagnozowane choroby tarczycy mogą być skutecznie leczone, a chorzy w większości przypadków mogą prowadzić normalne aktywne życie.

W przypadku nadczynności stosuje się leki przeciwtarczycowe, aby zahamować produkcję hormonów lub leczenie jodem promieniotwórczym. Zaś po zdiagnozowaniu niedoczynności – terapia polega głównie na uzupełnianiu braków hormonów tarczycy. U pacjentów z podejrzeniem raka tarczycy zwykle wskazane jest leczenie operacyjne.

Bardzo ważne jest uświadomienie zagrożeń, jakie niosą za sobą zaburzenia tarczycy dla kobiet w ciąży oraz ich dzieci. Choroby tarczycy mogą być przyczyną problemów z zajściem w ciążę i powodem wielu groźnych powikłań w jej trakcie. Co gorsze, brak odpowiedniej ilości hormonów tarczycy dostarczanych do płodu może prowadzić do zaburzeń w rozwoju intelektualnym dziecka.

Dziękuję za rozmowę.

Życiodajny jod

W prawidłowym działaniu tarczycy istotną rolę pełni też jod. Najnowsze normy Instytutu Żywności i Żywienia zalecają 150 mikrogramów na dobę. Niestety musi być dostarczany z zewnątrz, np. z pokarmem. Źródłem jodu są m.in. owoce morza, ryby, otręby, jajka, mleko. Jod występuje w powietrzu nad morzem, szczególnie dużo jest go podczas wietrznej pogody. Niezmiernie ważne jest dostarczanie jodu w okresie dojrzewania oraz w czasie ciąży, żeby zapewnić prawidłowy rozwój płodu. Od lat 30. XX na rynku można też kupić tzw. sól jodowaną. Niedobór tego pierwiastka w czasie ciąży może doprowadzić do nieodwracalnego uszkodzenia mózgu, wad wrodzonych, obniżenia inteligencji, głuchoty, zahamowania wzrostu, a także zwiększa ryzyko poronienia. Najbardziej charakterystycznym objawem zbyt małej ilości jodu jest tzw. wole.

Lista placówek w województwie pomorskim, w których są poradnie endokrynologiczne finansowane z NFZ:

• Szpitale Tczewskie, Poradnia Endokrynologiczna – Tczew, ul. 30 Stycznia 57/58
• Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej Przychodnia Lekarska, poradnia endokrynologiczna dla dzieci – Starogard Gdański, ul. Hallera 21
• Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej Cor-Gyn, poradnia endokrynologiczna – Gdańsk, al. Legionów 60
• Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Człuchowie, poradnia endokrynologiczna – Człuchów, ul. Szczecińska 31
• Specjalistyczny Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej Salus, poradnia endokrynologiczna – Kościerzyna, ul. Klasztorna 7/A
• Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej Cor-Gyn, poradnia endokrynologiczna – Gdańsk, al. Legionów 58
• Centrum Medyczne Salus, poradnia endokrynologiczna – Chojnice, ul. Leśna 6a
• Uniwersyteckie Centrum Kliniczne, poradnia endokrynologiczna dla dzieci – Gdańsk, Dębinki 7
• Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej „Przychodnia”, poradnia endokrynologiczna – Kościerzyna, ul. Skłodowskiej-Curie 7
• Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej Ars Medica, poradnia endokrynologiczna – Bojano, ul. Szkolna 4
• Szpital Dziecięcy Polanki im. Macieja Płażyńskiego w Gdańsku, poradnia endokrynologiczna – Gdańsk, ul. Polanki 119
• Niepubliczny Specjalistyczny Zakład Opieki Zdrowotnej Ewa Stefanowicz-Kujawa, poradnia endokrynologiczna – Gdańsk, ul. Kowalska 5/1
• Specjalistyczna Przychodnia Lekarska Śródmieście, poradnia endokrynologiczna – Gdynia, ul. Armii Krajowej 44
• Szpital Specjalistyczny im. J.K. Łukowicza w Chojnicach, poradnia endokrynologiczna – Chojnice, ul. Leśna 10
• Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej Abc Family Med, poradnia endokrynologiczna – Sopot, ul. Małopolska 11/1
• Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej Przychodnia Lekarska, poradnia endokrynologiczna – Starogard Gdański, ul. Hallera 21
• Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej Przychodnia u Źródła Marii, poradnia endokrynologiczna – Gdynia, ul. G. Zapolskiej 1/A
• Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej Stary Browar, poradnia endokrynologiczna – Lębork, ul. Legionów Polskich 18
• Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej Sanitas M. Borowiec-Badowska, Poradnia endokrynologiczna – Puck, ul. Wojska Polskiego 27
• Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej Gdańskie Centrum Zdrowia, poradnia endokrynologiczna – Gdańsk, ul. Oliwska 62
• Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej Przychodnia Morena, poradnia endokrynologiczna – Gdańsk, ul. Jaśkowa Dolina 105
• Szpital św. Wojciecha, poradnia endokrynologiczna – Gdańsk, al. Jana Pawła II 50
• Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej Przychodnia Dąbrowa – Dąbrówka, poradnia endokrynologiczna – Gdynia, ul. Sojowa 24
• Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej Śródmieście, poradnia endokrynologiczna – Reda, ul. Fenikowskiego 16c/60
• Uniwersyteckie Centrum Kliniczne, poradnia endokrynologiczna – Gdańsk, ul. Mariana Smoluchowskiego 17

Przy opracowaniu artkułu korzystano też z informacji zawartych w czasopiśmie „Moda na zdrowie”, portal.abczdrowie.pl, www.medonet.pl, tarczyca.com.pl, e-medycyna.pl.

Pacjent pod opieką diagnosty. Tarczyca

27 maja 2018 r., niedziela, godz. 11.00-17.00, Centrum Handlowe Manhattan

Studenckie Towarzystwo Diagnostów Laboratoryjnych GUMed zaprasza na akcję profilaktyczno-informacyjną z okazji Ogólnopolskiego Dnia Diagnosty Laboratoryjnego pod hasłem Pacjent pod opieką diagnosty. Tarczyca. Inicjatywa powstała przy współpracy 11 organizacji zrzeszających studentów kierunku analityka medyczna z całej Polski. W programie: pomiary glikemii i cholesterolu, pomiary ciśnienia tętniczego, diagnostyka tarczycy, edukacja w zakresie właściwego przygotowania się do badań laboratoryjnych.