XXIV spotkanie PoFoS

W spotkaniu wzięli udział: Hanna Zych-Cisoń, Wiceprzewodnicząca Sejmiku WP, zaproszeni goście: Teresa Burczyk, Pomorskie Kuratorium Oświaty, Jolanta Zając, Okręgowa Izba Pielęgniarek i Położnych w Gdańsku, Paulina Hallmann, Wojewódzka Stacja Sanitarno – Epidemiologiczna, Joanna Małaczyńska-Rentfleisz, Fundacja „Sport na Zdrowie” oraz przedstawiciele JST WP z poziomu powiatów odpowiedzialni
za profilaktykę i politykę zdrowotną oraz edukację.

Posiedzenie poświęcone było roli szkół w zakresie profilaktyki zdrowotnej.

Spotkanie otworzyła pani Hanna Zych-Cisoń, Wiceprzewodnicząca Sejmiku WP, która powitała zaproszonych gości .

Jako pierwsza wystąpiła Pani Teresa Burczyk z prezentacją „Zadania szkół w zakresie profilaktyki zdrowotnej, wnioski z realizacji nadzoru”. Przedstawiła obowiązujące zapisy prawa w świetle których, Dyrektor szkoły ma obowiązek sprawowania opieki nad uczniem w zakresie działań prozdrowotnych, zapewnienia bezpieczeństwa uczniów oraz współpracy z pielęgniarką szkolną i lekarzem. Od 1 września 2017 r. szkoła podstawowa realizuje program wychowawczo – profilaktyczny, który ma tworzyć całość i współgrać z programem nauczania. Do obowiązków szkoły należy zapewnienie w niej gabinetu profilaktyczno – zdrowotnego. Z przeprowadzonego nadzoru pedagogicznego wynika, że szkoły chętnie korzystają i wdrażają gotowe programy profilaktyczne takie jak „Owoce w szkole”, „Szklanka mleka”, „Śniadanie daje moc”. Wydaje się więc, że przydatne byłoby upowszechnianie i promowanie „banków” programów profilaktycznych, z których rozwiązań szkoła mogłaby korzystać. Zdarza się, że szkoła realizuje przypadkowe programy profilaktyczne , które nie są dostosowane do jej potrzeb gdyż zabrakło diagnozy obserwowanych w szkole problemów. W działaniach często brakuje koordynacji psychologów, pedagogów z nauczycielami. Czasami niewystarczająca wiedza nauczycieli na temat profilaktyki zdrowotnej, niewystarczające kompetencje pedagogów w rozpoznawaniu zagrożeń wymagają uzupełnienia w postaci szkoleń.

Odpowiedzią na potrzeby i postępowanie szkół w zakresie profilaktyki są szkoły i przedszkola promujące zdrowie. Tej tematyce poświęcona była druga część wystąpienia Pani Teresy Burczyk. W Polsce idea szkół promujących zdrowie rozwija się od 1992 roku. Działania szkół w celu otrzymania i utrzymania standardu koordynowane są na poziomie krajowym, wojewódzkim, rejonowym i szkolnym. W naszym województwie wsparcia w koordynacji udzielił AWF, GUM-ed, WSSE w Gdańsku oraz Pomorski Kurator Oświaty. W roku 2017 było 157 szkół promujących zdrowie, a w roku 2018 ich liczba wzrosła do 240. W tych danych zdecydowanie dominują szkoły podstawowe. Osiem szkół w województwie pomorskim posiada certyfikat krajowy.

Kolejna prezentacja Pani Jolanty Zając dotyczyła tematu „Pielęgniarki szkolne, ich rola w profilaktyce zdrowotnej”. Zostały przedstawione w niej zadania jakie wykonuje pielęgniarka w szkolnym gabinecie profilaktyczno – zabiegowym i są to między innymi: testy przesiewowe i skierowanie uczniów do badań profilaktycznych, grupowa profilaktyka fluorkowa (za zgodą rodziców), kwalifikacje uczniów do zajęć wf., udzielanie pierwszej pomocy medycznej i przedmedycznej, sprawowanie opieki nad uczniami z chorobami przewlekłymi, współpraca z lekarzami POZ w zakresie szczepień ochronnych, współuczestnictwo w szkolnych programach profilaktycznych, prowadzenie edukacji zdrowotnej uczniów i rodziców. Zgodnie z przepisami prawnymi w chwili obecnej na jeden etat pielęgniarki powinno przypadać od 880 do 1100 dzieci. Prowadzi to do tego, że w mniejszych szkołach (poniżej 880 dzieci) szkolna pielęgniarka jest obecna tylko w wybrane dni. Proponowane zmiany prawne mają przypisać do jednego etatu pielęgniarki mniejszą liczbę dzieci tzn. od 700 do 750. Wydaje się to trudne do realizacji z uwagi na braki kadrowe. Średnia wieku pielęgniarki pracującej w szkole w województwie pomorskim to ok. 50 lat. W chwili obecnej 26 % pracujących szkolnych pielęgniarek osiągnęło już wiek emerytalny i przypuszcza się,
że w roku 2020 liczba pracujących „emerytek” osiągnie aż 46 % . W prezentacji pojawił się także temat braku wykorzystania przez szkoły subwencji na doposażenie szkolnych gabinetów pielęgniarskich. Ze 133 milionów do rozdysponowania zostało wykorzystane przez szkoły tylko 50 milionów. W odpowiedzi z sali padło wyjaśnienie, które tłumaczy tę sytuację niesprzyjającym szkole terminom ogłaszania konkursów tzn. wakacje, albo listopad a środki są do wykorzystania do końca roku.

Następne wystąpienie Pani Agnieszki Hallmann dotyczyło Programu profilaktycznego „Trzymaj Formę”. Jest to program ogólnopolski współorganizowany przez Główny Inspektorat Sanitarny oraz Polską Federację Producentów Żywności Związek Pracodawców. Jego patronami honorowymi są: Minister Edukacji Narodowej, Minister Zdrowia, Minister Sportu i Turystyki oraz Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi, a także Instytut Żywności i Żywienia, Wydział Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji SGGW w Warszawie oraz Federacja Konsumentów. Z uwagi na występującą u 23 % Polaków otyłość i to, że otyłość u dzieci stanowi coraz większy problem postanowiono skupić się na propagowaniu zdrowego stylu życia w unikalnym dwukierunkowym podejściu: promującym zbilansowane odżywianie połączone z regularną aktywnością fizyczną. Odbiorcami programu są uczniowie ostatnich klas szkół podstawowych oraz gimnazjów. Realizowany jest metodą projektu, dzięki czemu wykracza poza podstawę programową i programy nauczania szkoły. Projekty służą promocji aktywności fizycznej, uczą prawidłowego, czyli zróżnicowanego i zbilansowanego sposobu odżywiania się dzieci i młodzieży. W ramach realizacji programu szkoły otrzymują nieodpłatnie zestaw materiałów dydaktycznych dla nauczycieli, rodziców i uczniów. Obecnie dobiega końca XII edycja programu. W dotychczasowych jedenastu w Polsce wzięło udział 8,5 milionów osób.

W ostatniej prezentacji Pani Joanny Małaczyńskiej-Rentfleisz zaprezentowany został Ośrodek Terapii, Edukacji i Aktywności Sportowej w Sopocie. Jego działalność wśród dzieci z chorobami cywilizacyjnymi takimi jak astma, choroby alergiczne, choroby skóry, otyłością, wadami postawy i chorobami neurologicznymi ma na celu nauczenie dzieci i ich rodzin zdrowego stylu życia poprzez połączenie rehabilitacji, uprawiania sportu oraz edukacji. Wśród realizowanych projektów są między innymi rehabilitacyjne zajęcia na basenie solankowym dla dzieci w wieku 0 – 16 lat chorujących na astmę, atopowe zapalenie skóry i inne (finansowane ze środków miasta Sopotu). Bardzo często dzieci chorujące na astmę, atopowe zapalenie skóry są izolowane przez inne dzieci, opuszczają lekcje wf. i dlatego też edukacja i zajęcia sportowe są w tej sytuacji konieczne. W planach Fundacja Sport na Zdrowie ma budowę nowego ośrodka (dwa baseny solankowe), z którego mogłyby korzystać chore dzieci z całego województwa.

Zapraszamy na następne spotkanie PoFoS – 3.10.2018 r.

Prezentacje:

1. Pielęgniarki szkolne, ich rola w profilaktyce zdrowotnej – Jolanta Zając, Okręgowa Izba Pielęgniarek i Położnych w Gdańsku
2. Program profilaktyczny „Trzymaj Formę” – Paulina Hallmann, Wojewódzka Stacja Sanitarno – Epidemiologiczna
3. Program dla dzieci z astmą „Złapać oddech” realizowany w mieście Sopot – Joanna Małaczyńska-Rentfleisz, Fundacja „Sport na Zdrowie”